Πινάκιο, φρέσκιες ειδήσεις επί πίνακι

Τετάρτη, 2 Απριλίου 2014

Παρθένα Τσοκτουρίδου: Άτυχα τα σημερινά παιδιά που δεν ακούν σήμερα παραμύθια

Η πολυβραβευμένη για το έργο της Παρθένα Τσοκτουρίδου, η οποία ζει στην Πτολεμαΐδα μιλά στο Πινάκιο για την συμβολή του παραμυθιού στην παιδική διαπαιδαγώγηση αλλά και την σημασία του στην πολιτιστική κληρονομιά. Την τρομάζει που τα παιδιά σήμερα ασχολούνται περισσότερο με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια παρά με τα παραμύθια…

Γιατί το παραμύθι είναι σημαντικό για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών;

«Επειδή ανταποκρίνεται στην ψυχική ανάγκη του παιδιού να δίνει ζωή, κίνηση, ομιλία και υπερφυσικές δυνάμεις στα αντικείμενα που το περιβάλλουν».

Ποια είναι η συμβολή του παραμυθιού στην πολιτισμική μας κληρονομιά;

Η συμβολή του είναι να αγκαλιάζει ζεστά τις παλιότερες γενιές με τις νεότερες με την αγνή μαγεία του και τη βαθιά σοφία που μεταδίδεται από κάθε παππού και κάθε γιαγιά, οι οποίες έχουν αξίες, γνώσεις, ελπίδες, πιστεύω.

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν την δύναμη να σβήσουν τα παραμύθια;

«Ναι, δυστυχώς! Τα παιδιά χάνουν τη γοητεία που θα είχαν στο άκουσμα ενός παραμυθιού. Είναι δυστυχισμένα και άτυχα τα παιδιά που δεν ακούν σήμερα παραμύθια. Δεν διδάσκονται τις ηθικές αξίες και τον πολιτισμό μας, αλλά τα ξένα πρότυπα, τα οποία και αναπόφευκτα υιοθετούν ως τρόπο σκέψης στη ζωή τους».

Πηγή:

Αναρτήθηκε από Λευτέρης Θεοδωρακόπουλος στις 1:34 μ.μ.

Νίκος Στοφόρος

Αφιέρωση στην Παρθένα Τσοκτουρίδου

Κριτική

Κυριάκος Βαλαβάνης

"Οι ανθήρες του Κρόκου"

Κριτική από τον Κριτικό λόγου κ. Κυριάκο Βαλαβάνη.

«Ένα ποιητικό έργο της Παρθένας Τσοκτουρίδου που τις ρίζες του ή το ερέθισμα έλαβε από την Αρχαία Μυθολογία και τη Λαϊκή Παράδοση. Ο μύθος ξεκινά από τον θείο Όμηρο που στον Κρόκο και τη Σμίλακα αφιερώνει Αυτόν τον ερωτικό μύθο των 25 αιώνων. Αναβιώνει που έγινε και της Λαϊκής παραδόσεως βιοθεώρηση και σκοπός. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα των εναυσμάτων κινείται στις σελίδες του πονήματός της. Καταχωρεί με (24) ποιήματά της που σε κάποια προηγείται και του Ομήρου μεταφρασμένος ο στίχος και έπειτα ο δικός της. Ένας τρόπος έκφρασης που θα έπρεπε να συναντήσει και συμπορευθεί με το στίχο του Ομήρου και να καταθέσει εις του Αυτού τις θέσεις εσωτερική νομοτέλεια, πάθος και λαχτάρα, εικόνες μνήμης.

Σπουδαίος ο λόγος της, όπως και το θέμα της που πάντοτε είναι διαχρονικό, εκφράζεται σε επάλληλα επίπεδα με σεβασμό, παίρνει στο χώρο και στο χρόνο μορφή κι έχει μια ιστορία απλή, καθημερινή, κοσμοϊστορική, τάσεις και γνωστά ρεύματα που τάραξαν τον βίο και την πολιτεία μας ατομικά και συλλογικά. Ένα θέμα άμεσης αισθησιακής συγκινήσεως ή που παίζει ρόλο στις κατ’ ιδίας σχέσεις μας, θέση, ονειρικό μετασχηματισμό, ορίζει εκβάσεις, νόστο, διέξοδο, αναζήτηση, ταξίδι συναισθήματος ή αφυπνίζει νοσταλγικές μνήμες ή μας οδηγεί στην αποξένωση και επιβίωση.

Σε όλα αυτά τα επιμέρους θέματα και σημεία αναφοράς του καλείται η πονήσασα ποιήτρια να δώσει στα επί (24) ποιητικά της αναβρύσματα την έκφραση και νομίζω πως το πέτυχε και έσπασε το φράγμα των τειχών με την ελκυστική περιπέτεια των στιγμών έλξεως και απώσεως. Ένα θέμα δύσκολο, πολύμορφο και πολύμοχθο, που διαπραγματεύθηκε τον ποιητικό της λόγο, που προκειμένου ν’ ανταποκριθεί, χρειάσθηκε να δώσει ένα στίχο ομοιοκατάληκτο, ανομοιοκατάληκτο, παραδοσιακό, πεζοποιητικό, ελεύθερο, με όλες τις εκφάνσεις των ωρών του».

--------------------------------------------

Η καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο

Εντυπώσεις και Συναισθήματα (της Βασιλικής Μπαλτιράνη)

Με την συγγραφή του αξιόλογου έργου ρης «Η καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο» Η Καταξιωμένη Λογοτέχνης – Λαογράφος κα Παρθένα Τσοκτουρίδου, μας μεταδίδει και μας κάνει να βιώνουμε τα βαθιά συναισθήματά της, δηλ. την πίστη της στις πατροπαράδοτες αξίες και ηθικές της Ράτσας της, καθώς και την αγωνία και την μεγάλη ελπίδα της να διατηρηθούν αυτές, ατόφιες, πανομοιότυπες και καθάριες από ξένες επιρροές και ιδέες, παγκοσμιοποιητικής προσπάθειας αλλοίωσης αυτών.
Η συγγραφέας διακατέχεται από άμετρο σεβασμό στις πατρογονικές αυτές αξίες. Αναφέρεται με συγκινητική ιερότητα στις ασύλληπτες στην Σκέψη ή την Φαντασία της σημερινής καλοαναθρεμμένης γενιάς, περιπέτειες – μαρτύρια – μόχθο της ζωής των Προγόνων της, οι οποίοι μόνο χάρη στις Ελληνικές αρετές της ράτσας τους, δηλ. στην μεγάλη πίστη στη θρησκεία και πατρίδα τους, την ιδιαιτερότητα της ιδιοφυίας τους, την αντοχή στην σκληρή ζωή, την εφευρετικότητα και δημιουργικότητά τους, στην αξιοθαύμαστη και εκτιμητή καθώς και βαθιά ριζωμένη στην συνείδησή τους ιδέα της οικογένειας, στην αξιοπρεπή υπομονετικότητα τους απέναντι στην εχθρική σκληρότητα και βαναυσότητα, επεβίωσε και θα επιβιώνει αυτό το εξαίρετο Ελληνικό φύλο.
Συγκινητικό, μα και πανανθρώπινο συγχρόνως, το αίσθημα αλληλεγγύης και αλληλοσωτηρίας ανθρώπων των λαών, στα οποία σαφώς αναφέρεται στα σχετικά κεφάλαια, αίσθημα το οποίο αποδεικνύει πόσο βαθιά ριζωμένες στην πανανθρώπινη συνειδητότητα είναι οι ιδέες του δικαίου, της αξίας της ανθρώπινης ζωής και του σεβασμού της, της ανιδιοτελούς φιλίας, της συμπόρευσης στην βίωση της καθημερινότητας. Άσχετα αυτά τα υψηλά ιδεώδη με την εξουσιαστική και καταδυναστευτική τάση ορισμένων λαών από αρρωστημένες ηγεσίες Τους!
Αξιομνημόνευτη είναι επίσης η Νατουραλιστική τοποθέτηση της συγγραφέως στην αρχή ενοτήτων, με την οποία επιτυχώς εξυμνεί την Φύση και την συνυφαίνει με την ανθρώπινη ύπαρξη. Η διαλόγηση δε μορφή της γλώσσας μεταξύ των παλαιότερων και νεότερων γενιών έκανε πιο παραστατικές και ευκολομετάδοτες, καθώς και ιδιόκτητες, πλήθος γνώσεων, ιστορικών – παραδοσιακών πολιτιστικών και πολιτισμικών, ευθυμογραφικών και αρχιτεκτονικών ακόμη από τις παλαιότερες γενιές στις νεότερες, γνώσεις τις οποίες βαθιά ερεύνησε και κατέγραψε με το έργο αυτό η συγγραφεύς.
Η διαλογική εξιστόρηση και μετάδοση όλων αυτών των παραπάνω αναφερόμενων αξιών, μεταξύ γιαγιάδων – παππούδων και εγγονών εκτός της βασανιστικής λαχτάρας και ελπίδας να διατηρηθούν ανέπαφες και ανεπηρέαστες από ξένα – αλλόφερτα στοιχεία, αποδεικνύει ότι η συγγραφεύς είναι προικισμένη εκτός του λογοτεχνικού χαρίσματος, αλλά και του θεατρικού συγγραφέως, καθώς κι άλλα έργα της έχουν ανέβει στην Σκηνή. Η Κα Παρθένα Τσοκτουρίδου έχει στόφα Θεατρικού Συγγραφέως.

Με αναγνώριση κι εκτίμηση
Μπαλτιράνη Βασιλική
Σχολική Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
& Παιδοψυχολόγος

--------------------------------------------

Εκπαιδευτικό παραμύθι – μυθιστόρημα “ Η Ζούμπη στον μυστικό κόσμο της παραμυθένιας φύσης»

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Διαβάζοντας το παραμύθι «Η Ζούμπη στον μυστικό κόσμο της παραμυθένιας φύσης» της φθασμένης και εκλεκτής λογοτέχνιδας και λαογράφου Παρθένας Τσοκτουρίδου, ένιωσα μεγάλη ικανοποίηση, αίσθημα θαυμασμού και συγχρόνως την ανάγκη να γράψω λίγα λόγια για το παραμύθι αυτό.
Είναι ένα έργο τέχνης αξιολογότατο. Γεμάτο τρυφεράδα, δροσιά κι ελπίδα. Εκφράζει πρώτα την δική της προσωπικότητα και ψυχή. Μια γερά δομημένη προσωπικότητα πάνω στις υγιείς βάσεις των προσφύγων Ποντίων προγόνων της και τις άφθαρτες αξίες τους. Και μια ψυχή γεμάτη βαθιά πίστη και αγάπη για την φύση. Μια γλυκιά, ήρεμη, αστείρευτη και ζεστή αγάπη για τα όντα της: ανθρώπους, ζώα, πτηνά, φυτά, νερά.
Με την ευφάνταστη ευαισθησία της τα δίνει ζωή, οντότητα, χαρακτήρα. Τα δένει μέσα στο ζωντανό παραμύθι της όλα μεταξύ τους με την αναγκαιότητα και την χρήσιμη συμβίωση που η ίδια η φύση απαιτεί, ικανοποιώντας έτσι την έμφυτη τάση του μικρού παιδιού για ανιμισμό, βαθμίδα που πέρασε ο άνθρωπος στα πρωτόγονα στάδια της ζωής του σύμφωνα με την θεωρία της εξέλιξής του. Το προσδίδει χαρακτήρα και φωνή, συνεχίζοντας έτσι την Αισώπεια φιλοσοφία για την ύπαρξή τους.
Το παραμύθι εξελίσσεται μέσα στο δάσος. Μέσα στο πανέμορφο, ζωογόνο δάσος. Το δάσος με την παραμυθένια, μυστηριακή και δροσερή ζωή του ενέπνευσε χιλιάδες παραμυθάδες, ποιητές, μουσικούς. Το δάσος που σήμερα καίγεται αλύπητα και άσπλαχνα μέσα στις φοβερές φλόγες ανόμων συμφερόντων και που μαζί του καίγονται πονώντας ζώα, πτηνά, φυτά. Το δάσος που καίγεται και μαζί του σβήνει η ζωή. Η ζωή μας!
Μέσα στην ζωοδότρα ομορφιά του η συγγραφέας πλέκει με δεξιοτεχνία, αρμονία κι ασύγκριτο πλούτο φαντασίας το παραμύθι της. Η έμπνευσή της να ασχοληθεί με την συγγραφή παιδικού παραμυθιού αποτελεί μια φεγγοβόλα ελπίδα στην στεγνή, απογυμνωμένη και τεχνοκρατούμενη εποχή μας, την στερημένη από χαρές και παιδοτρόφες, ψυχολογικές μεθόδους άλλων εποχών. Το παραμύθι και το παιχνίδι.
Το παραμύθι που αγκάλιαζε ζεστά και έδενε τις μεγαλύτερες γενιές με τις μικρότερες, που παιδαγωγούσε φυσικά και αβίαστα, που οδηγούσε τις παιδικές ψυχές σε κόσμους, άλλοτε απόκοσμους και μυστηριακούς με το «Μια φορά κι έναν καιρό…» και άλλοτε με την επαναφορά σε κόσμους πραγματικούς και ρεαλιστικούς με το «…ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». Το παραμύθι που τόσο έλειψε από την εποχή μας.
Το παραμύθι που με την αγνή μαγεία και βαθιά σοφία του μετέδιδε διασκεδαστικά και μαγευτικά από το στόμα της γιαγιάς, του παππού, της μητέρας και του πατέρα αξίες, ελπίδες και πιστεύω. Που γοήτευε και καθήλωνε, αλλά συγχρόνως δίδασκε ηθικές αξίες και τον πολιτισμό του λαού μας. Δυστυχισμένα τα παιδιά του κόσμου που είχαν την ατυχία να μην ακούσουν ένα παραμύθι.
Το παραμύθι «Η Ζούμπη στον μυστικο κόσμο της παραμυθένιας φύσης» μπορεί άριστα να αποτελέσει ένα σπουδαίο παιδαγωγικό αγαθό για το διδακτικό έργο του σχολείου, ιδιαίτερα για τις πρώτες τάξεις, καθότι ανταποκρίνεται πλήρως στην ψυχική ανάγκη του παιδιού να δίνει ζωή, κίνηση, ομιλία και υπερφυσικές δυνάμεις στα αντικείμενα που το περιβάλλουν.
Το παιδί της ηλικίας αυτής ενδιαφέρεται όχι για την λογική και τους φυσικούς νόμους που επικρατούν στις σχέσεις των φαινομένων και όντων, αλλά για την περιπέτεια, την δράση και τέλος την κυριαρχία του καλού και του δικαίου.
Επίσης κάλλιστα μπορεί να ζωντανέψει ως θεατρικό παιδικό έργο, το οποίο με την παιδαγωγική του δύναμη, τους άριστους διαλόγους και την ρέουσα εξέλιξη του θα κάνει τους μικρούς θεατές να βιώσουν εντονότερα τα συναισθήματα και τις ηθικές αξίες που περιέχει. Την ευγένεια, την υπακοή, την υπομονή, την καλοσύνη, τον πόνο, τον φυσικό φόβο και τέλος την επικράτηση του καλού έναντι του κακού με το αιώνιο και άφθαρτο όπλο:την αγάπη.
Η πλούσια, μυθώδης και καλλιτεχνική εικονογράφηση προσώπων και ζώων, η οποία έγινε με την επιμέλεια, φαντασία και το ταλέντο της συγγραφέως αποτελεί άριστο εποπτικό μέσον για την καλύτερη κατανόηση και επίδραση του κειμένου στο άτομο, καθότι είναι γνωστό το εποπτικό αξίωμα: «Μια εικόνα καλύτερη από χίλιες λέξεις¨.
Ο δε εμπλουτισμός του έργου στο τέλος με σοφίες, γνώσεις, γνωμικά, συμπεράσματα, διδάγματα κ.α. εκτός του ότι αποκαλύπτει ευκρινώς τους στόχους και τον σκοπό για τον οποίο η συγγραφέας έγραψε αυτό το αξιόλογο από παιδαγωγικής αξίας παραμύθι, αποδεικνύει και μια ιδιαίτερα κοπιώδη προσπάθειά της για καλλιέργεια της γλωσσικής και εκφραστικής ικανότητας του παιδιού, την εξέλιξη των πνευματικών και δημιουργικών ικανοτήτων του, την ανάπτυξη της φαντασίας και συναισθηματικότητάς του, καθώς και της κοινωνικότητάς του με το να αποδέχεται, να ακούει προσεκτικά την αφήγηση των άλλων δίχως να διακόπτει, να ενδιαφέρεται και να συγκινείται από αυτήν.
Αξιέπαινη και απαραίτητη για την δύσκολη εποχή μας η προσπάθεια της συγγραφέως να ξαναζωντανέψει το καταξιωμένο παραμύθι από παιδαγωγούς και ψυχολόγους.
Ολοκάρδια συγχαρητήρια!...

Μπαλτιράνη Βασιλική
Συνταξιούχος Σχολική Σύμβουλος
Πρωτ/θμιας Εκπ/σης
και Παιδοψυχολόγος

--------------------------------------------

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΑΝΤΑΣ

Ποιητής

Παρουσίαση του βιβλίου «ΗΚαμπάνα του Πόντουχτυπάει στο Βέρμιο» τηςσυγγραφέως ΠαρθέναςΤσοκτουρίδου, 

από τον κ.Θεόδωρο Σαντά

Παρουσίαση του βιβλίου «Η Καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο» της συγγραφέως Παρθένας Τσοκτουρίδου, από τον κ. Θεόδωρο Σαντά

Την Τσοκτουρίδου που είναι η συγγραφέας του βιβλίου «Η καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο» και την οποία παρουσιάζουμε σήμερα με το φίλο Κώστα Νίγδελη, τη γνωρίζω από χρόνια .Μου δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ με το έργο της και να πω ,ότι είναι πολύ σπουδαίο και πολυποίκιλο. Περιδιαβαίνοντας τις σελίδες του πολύ όμορφου ,κατά κοινή ομολογία βιβλίου, έγινα κοινωνός ενός πεζού λόγου της συγγραφέως που είναι όντως ποιητικός .Ηχούν οι συνειρμοί της ψυχής της και δονούνται και οι δικές μας ψυχές που είμαστε κι εμείς φτιαγμένοι με της Ελλάδας τη ζύμη. Ο πόνος του Πόντου και τα μεράκια του ,έγιναν ο δικός της τρόπος ζωής .

Μεγάλος και διαρκής αγώνας ,όνειρο ετών, ολονυχτίες και δάκρυ να καταγράψει ό,τι άφησε κληρονομιά ανεκτίμητη ,εκείνη η ιδιαίτερη φυλή της Ελλάδας, η πυρρίχια φωνή, η φωνή η ατρόμητη, η απροσκύνητη που συνενώνει τις αρετές του έθνους , σε μια γιορτή, σ’ ένα χορό με τη λύρα του Πόντου, όπου με απόλυτο συγχρονισμό χορεύουν χιλιάδες χορευτές σε ένα κατάμεστο στάδιο να γιορτάσουν κάθε χρόνο την 19η Μαΐου την ημέρα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Μικρασιατικού Πόντου. Είναι η ημερομηνία αυτή, ημέρα θλίψης και μνήμης και απότιση φόρου τιμής στους σφαγιασμένους αδελφούς μας, όταν στις 19 Μαΐου του 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ επιβιβάστηκε στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει η δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής γενοκτονίας.

Η Τσοκτουρίδου είναι μια τρυφερή ποιητική ψυχή , μια πλημμυρίδα συγκινησιακής γραφής που καταγράφει αυτά που άκουγε βραδιές ολόκληρες για τον Πόντο, απ΄τους γονείς της και τους παππούδες της που δεν τη νανούριζαν με Κοκκινοσκουφίτσες ,αλλά τα λόγια τους γύριζαν πάντοτε στα βιώματά τους, στον ξεριζωμό και στα μαρτύρια που υποβλήθηκαν μέχρι να ριζώσουν στη μητροπολιτική Ελλάδα. Όλοι γνωρίζουμε ότι και στη μητέρα Ελλάδα , τα πρώτα κυρίως χρόνια ,αντιμετώπισαν άπειρες δυσκολίες ,στερήσεις ,θανάτους ,μέχρι να μετατρέψει εκείνος ο προσφυγικός ελληνισμός βάλτους και άγονη γη, σε γη της επαγγελίας.

Η Τσοκτουρίδου μελέτησε ιστορικά βιβλία που αναφέρονται στον Ποντιακό και Μικρασιατικό ελληνισμό και είναι παραδεκτά από ιστορικούς εγνωσμένης αξίας ,ως προς την εγκυρότητα των στοιχείων τους. Θα το πω για πολλοστή φορά .Είμαι ένας ζηλωτής του έργου της, ένας θαυμαστής της αξιοθαύμαστης προσπάθειας που καταβάλλει να φέρει σε πέρας όλα με τα οποία ασχολείται κι ας ξέρω ότι σοβαρά προβλήματα δυσχεραίνουν το έργο της .

Κι όταν η συγγραφέας βιώνει το θαύμα τη φύσης, ευωδιάζει ο λόγος της και γίνεται ονειρικός . «Στην Παναγία Σουμελά» σελ 45 διαβάζουμε:
«Έξω άκουγες τον ήσυχο ψίθυρο του ανέμου να αγκαλιάζει τις δυο σκιές της νύχτας που απομακρύνονταν στο βάθος, σε μια μουσική κυματιστή που έσμιγε με το φως του φεγγαριού..»

Ο Καβάφης μιλάει με πολύ σεβασμό για τον Πόντο και ομολογεί ότι αγαπάει το τραγούδι του Πόντου πιο πολύ από τα άλλα άσματα, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται στο ποίημά του «Άλωση της Πόλης» πόσο μάλλον μια αυθεντική Πόντια όπως είναι η συγγραφέας μας που ανάλωσε τον περισσότερο χρόνο από τη ζωή της να μελετήσει κάθε τι που έχει σχέση με τους προγόνους της. Μας λέει σε δυο στίχους του , ο Καβάφης:
« Από τα άλλα άσματα, πιο πολύ με άγγιξε το άσμα
το Τραπεζούντιον, με την παράξενή του γλώσσα.

Θαυμάσια λειτουργεί η συγγραφέας μας στις αφηγήσεις προσώπων που δρουν στο βιβλίο της καθώς και στις περιγραφές με εικόνες τηςνύχτας. Συγκεκριμένα στο 1ο της διήγημα «Προλήψεις και δεισιδαιμονίες» διαβάζουμε: «Οι αχτίδες του φεγγαριού δραπετεύοντας από τα μονοπάτια της νύχτας, διαπέρασαν τις λευκοντυμένες πλεκτές κουρτίνες και χάιδεψαν τ’ ασημένια γέρικα μαλλιά τού παππού, νανουρίζοντάς τον. (σελ 12)».

Το βιβλίο περιέχει από απλές ιστορίες του παππού, της γιαγιάς ή της μάνας, μέχρι εκείνες που μιλάν για τη γενοκτονία του Πόντου και για ταξίδια στη Ρωσία. Περιέχει επίσης, θυμοσοφικά, ιστορίες για αγίους, όπως για τον Άγιο Ελευθέριο το Βεριώτη και μιλάει για τροπάρια του Αγίου Γεωργίου, για Μωμόγερους ή Κοτζαμάνια,για προετοιμασίες γάμου,για την καμπάνα του Πόντου κλπ.

« Με τον πλούσιο εσωτερικό της κόσμο , με την ποιητική της δεινότητα και την πλούσια πολλών χρόνων λαογραφική συγκομιδή ,μελετώντας την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, μεταγγίζει ανεπαίσθητα τη γλυκιά ειρήνη της φύσης ,κάτι που έκανε με απαράμιλλο τρόπο ο αξεπέραστος Ζαχαρίας Παπαντωνίου . Κάτι ανάλογο συναντάμε στην Τσοκτουρίδου. Να τονίσουμε επίσης ,ότι ενυπάρχει μέσα στο λόγοτης και η εκστατική φωνή του καλλιτέχνη, της ζωγράφου, της αγιογράφου, που αποκαλύπτεται ταπεινά και αβίαστα μπροστά στην ομορφιά και το μυστήριο της φύσης, -στην άβυσσο της θεϊκής αρμονίας του κόσμου-» ως θα’λεγε ο Αϊβαλιώτης Φώτης Κόντογλου. Οι αφηγήσεις στο βιβλίο αυτό α φήνουν στα μικρά παιδιά μια παιδαγωγική και ησυχαστική γλυκύτητα.

Θα πούμε δυο λόγια γενικά για τον Πόντο, να δούμε την προσφορά του στον ελληνισμό ανά τους αιώνες. Γύρω στα 1.000 π.X. τοποθετούν οι μελετητές την πραγματοποίηση των πρώτων εμπορικών ταξιδιών στην περιοχή του Πόντου για την αναζήτηση κυρίως χρυσού και άλλων μεταλλευμάτων. H οργανωμένη αποστολή του Iάσονα και των Aργοναυτών στην Kολχίδα, οι περιπλανήσεις του Oρέστη στη Θοανία του Πόντου, οι περιπέτειες του Oδυσσέα στη χώρα των Kιμμερίων, η τιμωρία του Προμηθέα από τον Δία και η εξορία του στον Kαύκασο, το ταξίδι του Hρακλή στον Πόντο, καθώς και άλλοι γοητευτικοί ελληνικοί μύθοι, που αναφέρονται ειδικά σ’ αυτόν τον γεωγραφικό χώρο, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη των πανάρχαιων αυτών εμπορικών δρομολογίων. όπως μας πληροφορεί ο καθηγητής του ΑΠΘ,Κώστας Φωτιάδης

Η ελληνική κοινωνία του μικρασιατικού Πόντου θα σημαδευτεί – όπως και κάθε άλλο μέρος του ελληνικού κόσμου- από τον εξισλαμισμό και την εμφάνιση του κρυπτοχριστιανικού φαινομένου. Το πρώτο κύμα εξισλαμισμών θα εμφανιστεί μετά την παράδοση της Τραπεζούντας στους Οθωμανούς. Οι χριστιανοί εκδιώκονται και περιθωριοποιούνται και οι εκκλησίες μετατρέπονται σε τεμένη. Στη Τραπεζούντα και στην περιφέρειά της, οι εξισλαμισμοί θα λάβουν μεγάλη έκταση.
Αγαπητοί προσκεκλημένοι, ας ακούσουμε τι γράφει η συγγραφέας με τη γλαφυρότατη πένα της και πως διαδραματίζονται τα ιστορικά και μαρτυρικά γεγονότα της περιόδου εκείνης. 

«Όσοι δεν ήσαν Μουσουλμάνο, εγκαταστάθηκαν αρχικά, μόνιμα στη Μικρά Ασία και αργότερα στη Βαλκανική Χερσόνησο. Οι Τούρκοι είχαν πρωτόγονα στοιχεία πολιτισμού και βίαιη συμπεριφορά απέναντι στους χριστιανούς, λόγω της κατωτερότητάς τους που αισθάνονταν απέναντί τους.

Πίστευαν ότι, έστω και με τη βία ,αν τους εξισλάμιζαν θα ήταν δυνατόν να δημιουργήσουν την αυτοκρατορία την οποία οραματίζονταν...

Και να’ ταν μόνο αυτά. Οι Τούρκοι ήθελαν τους Χριστιανούς απαίδευτους, έτσι ώστε να χάσουν με τον καιρό την εθνική και εκκλησιαστική τους ταυτότητα. Η Εκκλησία αγωνίστηκε σκληρά να διατηρήσει τη γλώσσα ,να διδάξει με το Οκτωήχι και το Ψαλτήρι γραφή και ανάγνωση, να συνεχίσει τις λαϊκές παραδόσεις χρησιμοποιώντας τους τεχνίτες και τους καλλιτέχνες, να διασώσει τη σοφία της κλασικής αρχαιότητας. Και όλα αυτά πραγματοποιήθηκαν στα μοναστήρια ,στις εκκλησίες και στα κρυφά σχολειά. Εκεί μέσα οι κληρικοί διατήρησαν την πονεμένη ελπίδα των νέων και των γέρων για λευτεριά.» (σελ 65,Εφιαλτικά μαρτύρια).

Η συγγραφέας χρησιμοποιεί διαλόγους σύντομους και απλούς ώστε να γίνουν κατανοητές κάποιες έννοιες στα παιδιά και στην τέχνη του συνομιλείν παίρνει άριστα .Ας πάρουμε μία γεύση , όπου ο ένας ομιλητής είναι ο παππούς ο κατασταλαγμένος, ο γεμάτος με νηφαλιότητα και σοφία και από την άλλη ένα παιδί μικρό που προσπαθεί να του αποκαλυφθεί ο κόσμος, να βρει τις δικές του αξίες και στέρεα να πορευτεί στη ζωή με τη στήριξη των γονιών , με τις δικές του δυνάμεις και τη χάρη του Θεού .

Ας απολαύσουμε κι έναν διάλογο μεταξύ του μικρού Μιχαλάκη και του παππού του Μιχάλη: «-Πήγαιναν και τα παιδιά εξορία τότε παππού, ρώτησε ο Μιχαλάκης

-Και βέβαια πήγαιναν !…

Ο κάθε τόπος που αντικρίζαμε ,σήμαινε τον τελικό προορισμό για μας. Αλλά δυστυχώς ,τελικός προορισμός δεν υπήρχε. Σε λίγες μέρες έρχονταν πάντα αυστηρές διαταγές να ξαναριχτούμε στους δρόμους του μαρτυρικού μας θανάτου και να εξοντωθούμε από την πείνα και την εξάντληση του άσκοπου και πολύωρου βαδίσματός μας.
-Περπατούσατε πολύ παππού;

-Ναι παιδί μου! Η ταλαιπωρία μας ήταν μεγάλη μέσα στα βουνά με τους δύσβατους δρόμους.
-Ποιοι σας συνόδευαν, παππού;

-Η συνοδείας μας αποτελείτο από πολύ σκληρούς και απάνθρωπους φρουρούς .Εκείνοι μας οδηγούσαν στους μαρτυρικούς εκείνους δρόμους, τους τόπους της κόλασης για μας.

Λόγια απλά, πονεμένα λόγια, βιωματικά, χωρίς υποκρισίες παραδοξολογίες και χωρίς ίχνος αναθέματος για το σφαγέα Τούρκο. 

Να η γενναιοψυχία του Έλληνα. Τη βιώνουμε στην καρδιά ενός αγράμματου ανθρώπου που τα μάτια του είναι γεμάτα καλοσύνη και αθωότητα, ήρεμα, καρτερικά. Και ο εγγονός μαγεύεται από την αφήγηση του παππού ,ενώ συγχρόνως μια πίκρα μέσα του απλώνεται απ’την αγριότητα και το άδικο κι ίσως κάποια στιγμή μέσα του να ένιωσε οργή ,αλλά η παιδική ψυχή δεν κρατάει θυμό και εκδίκηση, αλλά γίνεται ένα με την ιστορική αλήθεια, τη γνώση , την αγάπη για τον ελληνισμό και τις παραδόσεις του.

«Όταν ανοίξει ένα παράθυρο θα’ναι παρηγορία έγραφε ο Καβάφης. Ο παππούς ανοίγει στον εγγονό του πολλά παράθυρα ,της γνώσης ,της φαντασίας ,της ιστορικής πραγματικότητας ,ώστε ο εγγονός σε οποιαδήποτε στιγμή να νιώθει δυνατός, γιατί θα ξέρει ακριβώς τι έγιναν εκείνα τα χρόνια ,και δε θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος η προπαγάνδα του οποιουδήποτε ανθέλληνα ,όταν του μιλάει για συνωστισμούς στην παραλία της Σμύρνης στις φριχτές εκείνες μέρες του Σεπτεμβρίου του 1922 ,για τον Μικρασιατικό ελληνισμό.

Η Σμύρνη καιγόταν πέντε μέρες ,από 13 έως 17 Σεπτεμβρίου του 1922.
Για το λόγο αυτό η 14 η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε με νόμο που ψήφισε η Βουλή των Ελλήνων στις 13-10-1998 .ως Ημέρα Εθνικής Μνήμης για τη γενοκτονία του Μικρασιατικού ελληνισμού, για τις αλησμόνητες πατρίδες της Μ. Ασίας.

Ας αφήσουμε το μαύρο Σεπτέμβρη και ας πάμε σε κάτι πιο ευχάριστο. Να μιλήσουμε λίγο για λαογραφικά διηγήματα.

Για να γράψεις, λαογραφικά διηγήματα πρέπει να έχεις γεννηθεί και να έχεις μεγαλώσει μέσα στη φύση ,να την έχεις βιώσει, να έχεις γίνει ένα με το χώμα της ,με το λουλούδι της ,με το άγριο δέντρο της ,με το αγρίμι του δάσους ,με το φίδι που βλέπεις άξαφνα πλάι στα πόδια σου, με το φως της πυγολαμπίδας, με τους αστερισμούς του ουρανού . Ας πάρουμε και μία μικρή γεύση από έναν σύντομο διάλογο μάνας και κόρης.
-Από που προέρχεται η λέξη παρχάρ μάνα; Ρώτησε κάποτε η Γιαννούλα Από τις λέξεις , «παρα χαρά», δηλ υπάρχει χαρά, χαρούμενη ζωή, απάντησε η κυρία Ανθούλα στην κόρη της.

-Τι είναι ο παρχάρτς μανούλα;

-Ένας ανθισμένος τόπος ,ένα λιβάδι καταπράσινο,ένας βοσκότοπος

-Η παρχαρομάνα;

-Η μάνα του παρχαριού

Πώς .δεν κατάλαβα. Εξήγησέ μου τι εννοείς!…

Παρχαρομάνα είναι η γενναία τσοπάνισσα που δουλεύει σκληρά με μόχθο πάνω στα ψηλά βουνά.

Βλέπουμε εδώ πόσο αβίαστα και όμορφα περνάει την παράδοση και τη γνώση η κυρία Ανθούλα στην κόρη της.

«Όταν οι άνθρωποι έχουν μεράκια λογιών-λογιών, τότε από τέτοια χαρίσματα γίνονται οι ιστορίες και διαλαλούνται στον ντουνιά»
μας λέει ο Κόντογλου.

Διαβάζουμε ένα απόσπασμα από «τη διήγηση του κυρ Γιάννη» σελ. 59
Καθόμασταν σε διαμέρισμα κοντά στη βίλα του Καπαγιαννίδη. Δίπλα ακριβώς ήταν η βίλα του Τούρκου Σελίμ εφέντη με τον οποίο ο πατέρας μου καλλιέργησε φιλικές σχέσεις. Για να τον τιμήσει μάλιστα, κάποιο βράδυ τον κάλεσε σε δείπνο, ο οποίος συνοδευόταν με ούζο και κρασί. Δεν άργησε να ανάψει το κέφι του Τούρκου και να καπνίσει το κεφάλι του από το ποτό.

Ζήτησε συγγνώμη και πυροβόλησε τέσσερις φορές από το παράθυρο με περίστροφο. Από το σπίτι του ανταποκρίθηκε η κόρη του πυροβολώντας κι εκείνη άλλες τέσσερις φορές.

Ο Σελήμ έφυγε τα μεσάνυχτα και μετά από λίγο εμφανίστηκαν δύο τσανταρμάδες, δηλ χωροφύλακες οι οποίοι συνέλαβαν τον πατέρα μου ,ζητώντας λύτρα για να τον αφήσουν…

Αγαπητοί προσκεκλημένοι, μέσα στο λίγο χρόνο που πρόκειται να μιλήσεις για τη συγγραφέα και το βιβλίο της, διαπιστώνεις πόσα πράγματα σημαντικά έχεις να πεις για το βιβλίο της και τα αφήνεις στην άκρη ,γιατί δε φτάνει ο χρόνος ,γιατί δε θες να κουράσεις τους καλεσμένους σου, γιατί εν τέλει κάτι πρέπει να αφήσεις να το ψάξει κι όποιος θα θελήσει να διαβάσει αυτό το όμορφο ,διδακτικό, ιστορικό, λαογραφικό πόνημα της Τσοκτουρίδου που είναι επιπλέον και ένας ύμνος για το ποντιακό στοιχείο Οφείλουμε να εκφράσουμε ταπεινά τα Εύγε μας και να της ευχηθούμε να βρεθούν πολλοί μελετητές του έργου της και κυρίως νέοι ,να το συνεχίσουν ,με τον πολύτιμο θησαυρό που θα αποκομίσουν απ’ την προγονική παρακαταθήκη που είναι καταγεγραμμένος σε όλα σχεδόν τα βιβλία της
«Η Καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο»αλλά χτυπάει συγχρόνως και στα κατάβαθα της ψυχής της Τσοκτουρίδου που δονείται, χαίρεται, κλαίει, αγανακτεί, συγχωρεί..μα δε λησμονεί. Και προπαντός αναζητεί την ιστορική αλήθεια !Οι πατρίδες των προγόνων της δεν είναι χαμένες ,είναι αλησμόνητες κι έτσι θα μένουν μέχρι που να φυσήξει ένας άλλος άνεμος λευτεριάς κι η λύρα να γιορτάσει και πάλι τα επινίκια της.

Θα κλείσω ,αγαπητοί προσκεκλημένοι ,αφού σας ευχαριστήσω που ήρθατε απόψε εδώ να συμμετάσχετε σ’ αυτή τη μικρή γιορτή της παρουσίασης προς τιμήν της συγγραφέως.

Να ευχαριστήσω κι εγώ με τη σειρά μου τον Πρόεδρο της «Παγκρήτιας Αδελφότητας Μακεδονίας», τον Πέτρο Πετρακάκη που είναι πάντα η φιλόξενη στέγη για την Αμφικτιονία Ελληνισμού. Όλα αυτά ήταν αποτέλεσμα από μια φιλία που σφυρηλατήθηκε μέσω των δύο Προέδρων μας ,  Μπουκόνη και Πετρακάκη.

Στεκόμαστε με σεβασμό και δέος στο έργο της Παρθένας Τσοκτουρίδου, της καταξιωμένης πανελληνίως συγγραφέως, ποιήτριας, ζωγράφου, με γνώσεις υποκριτικής και σκηνοθεσίας και πολλών άλλων χαρισμάτων, από τα Κομνηνά της Κοζάνης και επιθυμία μας το βιβλίο της να έχει πολλούς αναγνώστες ,γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι τα μέγιστα θα ωφεληθούν!

--------------------------------------------

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Θ. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΟΙ ΚΟΤΖΑΜΑΝΟΙ ΙΜΥΣΤΑΝ ΜΩΜΟΓΕΡΟΙ"

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ

Η ποιήτρια του ολοκαυτώματος Μεσοβούνου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΟΙ ΚΟΤΖΑΜΑΝΟΙ ΙΜΝΥΣΤΑΝ ΜΩΜΟΓΕΡΟΙ"

…ετούτη η προσπάθεια…

…συγκινεί κάθε αναγνώστη……κάθε πατριώτη που στο πέρασμα των αιώνων δεν ξεχνά την καταγωγή του…γνωρίζει πώς να εφεύρει τρόπους διατηρώντας τις ρίζες μας ζωντανές κάτω από το δέντρο της μνήμης φρεσκάροντας ήθη και έθιμα…

…πρωτοπόροι της παράδοσης στο πέρασμα του χρόνου φυλάσσονται αναλλοίωτοι οι θησαυροί της παράδοσης ενώνοντας το χτες με το σήμερα καταφέρνουμε να γίνουμε ένα με τις ψυχές των προγόνων μας και συγχρόνως ενώνοντας όλους εμάς που θεωρούμαστε συνεχιστές τους σε μια αμοιβαία πορεία πατριωτισμού…

…τα Μωμογέρια, μίμοι, σύμβολα λεβεντιάς, δύναμης, ο ομορφιάς, ταξιδεύουν τον χρόνο πίσω… καταφέρνουν τα δύσκολα να τα μετατρέπουν μέσα από την αστειότητα σε εύκολα… την ασχήμια σε ομορφιά… το δυσάρεστο σε ευχάριστο…μας υπενθυμίζουν συνεχώς τον κύκλο της ζωής που έχει αργή και τέλος πάνω στη γη…

…και τέλος το δυνατότερο δίδαγμα είναι πως οι άνθρωποι του γνώρισαν καλύτερα από μας τι σημαίνει «αλληλεγγύη και σεβασμός»…

…ξέραν να ζουν για το «εμείς» και όχι για το «εγώ»……

…ελπίζω το συγκεκριμένο θεατρικό να έχει την πρέπουσα πορεία…

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΞΑΡΛΗ

Η ποιήτρια της Μικρασιατικής προσφυγιάς

Ανάγνωση προσωπικότητας της συγγραφέως Παρθένας Τσοκτουρίδου

Συνάντηση αυθόρμητη…τυχαία. -Γεια σας, μου είπε…Τι γίνεστε; -Χαίρω πολύ, είπα… Αξαρλή Βασιλική… Αυτό ήταν…. Δυο μεγάλα εκφραστικά μάτια… Χείλη περισπωμένης…

Ταξίδευα κιόλας μες τα μαύρα της μάτια προσπαθώντας να ανιχνεύσω την προσωπικότητα της προκαλώντας την να μου εκδηλώσει τα σημάδια του εαυτού της. Ήδη την είχα ζωγραφίσει στο μυαλό και στην ψυχή μου. Ένας πίνακας με πανάκριβα υλικά και με προίκα. Ορισμένες αρετές ακριβοθώρητες κι ελλιπείς στις μέρες μας. Πρώτη φορά είδα πίνακα ζωγραφικής με παστέλ χρώματα. Αξίες απ’ αυτές που δεν πουλιούνται μήτε αγοράζονται. Πολύτιμα πετράδια στολισμένα σε βιτρίνα χρυσοχοείου που λαμποκοπούν χωρίς τις βλογημένες ακτίνες του θεού Ήλιου.

Μα είναι μία και ξεχωρίζει μες τους πολλούς διαβάτες που πηγαινοέρχονται. Είναι μονάδα χωρίς πολύ συρφετό, χωρίς τυμπανοκρουσίες. Είναι η κοπέλα με τα μαύρα μάτια και τα χείλη περισπωμένης που γνώρισα στην Κοζάνη και την έκανα φίλη. Της έδωσα μια θέση στην καρδιά και στην ζωή μου. Ήμουν μια απ’ τις εκλεκτές του Θεού που αξιώθηκα να γνωρίσω ένα σπάνιο είδος ανθρώπου. Σαν γράφει, ανασαίνει ομορφιά. Σαν διαβάζει, ανασταίνεται. Ανεβασμένη πάνω στο δικό της μαγικό χαλί ταξιδεύει και αφουγκράζεται μηνύματα των καιρών. Σταματά στον ήλιο, στη θάλασσα, στο φεγγάρι. Ανακτά δυνάμεις για να γίνει παρηγορήτρα στην λύπη, στον πόνο, στη ζεστασιά των ψυχών.

Δεν θα μπει στον κόπο να μαδήσει μαργαρίτα για να μάθει αν την αγαπούν. Ίσως γιατί το θεωρεί δεδομένο. Μοιράζει τα φυλλοκάρδια της όπου καταλαβαίνει ότι δεν θα τα μαράνουν. Είναι το βάθος που λαχταρά το ύψος. Είναι η καλοσύνη που αντανακλά το χαμόγελο. Μπορεί να χαράξει τις λύπες της, τους καημούς της στον κορμό μιας ελιάς γιατί την εμπνέει. Μπορεί να κεντήσει πάνω στο καβαλέτο της ζωής πολύ όμορφα σχέδια με κλωστές που τραβά απ’ την καρδιά της. Να γίνει κορδελιάστρα και να υφάνει φανταστικά πράγματα με υφάδι την ποίηση.Προσδοκά να φορέσει τη βροχή για να δροσίσει και να χορτάσει τη διψασμένη γη για να βλαστήσουν οι σπόροι, να ομορφαίνει η ζωή, να περσέψουν τα μπερεκέτια, να γελάσει κι ο φτωχός. Ονειρεύεται να κάνει μενταγιόν τον ήλιο να την λεν ηλιοφώτιστη. Να κρεμάσει σκουλαρίκια τα αστέρια και να πιει την αστροφεγγιά στο ποτήρι.

Θεέ μου, μην της χαλάσεις χατίρι! Ίσως θέλει να βάλει δαχτυλίδι το φεγγάρι στα χέρια για να’ ναι φεγγαρόλουστη σαν τη νυχτιά που κάθε βράδυ λούζει τα μαλλιά της στο φεγγάρι. Στα νεανικά της χρόνια ο έρωτας άνοιξε το πορτάκι της καρδιάς της, την έκλεψε και την έβγαλε σεργιάνι τραγουδώντας. Η φωνή της κρουσταλλένια συγκίνησε τον Νάρκισσο και ξύπνησε το θάνατο. Αναβάθμισε το μυαλό της σε καφενείο των ιδεών και εκεί μέσα καλλιεργεί την ποίηση, την λογοτεχνία. Εκφύονται από το στόμα της αριστουργήματα λόγου και τέχνης…

Βασιλική Αξαρλή

Λογοτέχνης

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΚΟΝΗΣ

Πρόεδρος της "Αμφικτυονίας Ελληνισμού"

Κριτική για το βιβλίο "Η καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο"

«Είχα την τιμή να παρακολουθήσω το σύνολο του συγγραφικού και ποιητικού σας έργου και ομολογώ πως με γοήτευσε. Όμως ένιωσα ιδιαίτερη χαρά και πολλή ευχαρίστηση για την τελευταία σας εργασία. 
Με την πρώτη ματιά διαπίστωσα τον πνευματικό βηματισμό σε όλα τα στάδια και επίπεδα να αποδεικνύεται εξαιρετικός με τις εντυπωσιακές εικόνες και εντάσεις, με καθαρή τη διατύπωση των νοημάτων να προκαλούν κατάπληξη και θαυμασμό.
Έχει το έργο σας μια πλούσια φαντασία που ανατρέχει στην ιστορία και στο μύθο και αναπλάθει καταστάσεις και μαζί και γεγονότα. Όλα αυτά αναμφίβολα πηγάζουν από την εξευγενισμένη προσωπικότητά σας. 
Σας συγχαίρω θερμά για τη θαυμαστή προσφορά σας στο χώρο των γραμμάτων και της τέχνης.»


Δημήτρης Μπουκόνης, Πρόεδρος της «Αμφικτυονίας Ελληνισμού»

--------------------------------------------

ΑΛΕΚΟΣ ΔΑΦΝΟΜΗΛΗΣ

Πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων Β. Ελλάδος

Κριτική για το βιλίο "Η καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο"

«Το κείμενο έχει λογοτεχνικές αρετές και διαβάζεται με ευκολία.

Η συγγραφεύς δεν παραμένει στις επιφάνειες, αλλά εισδύει στον πυρήνα των αξιών, σε ότι εκφράζει τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου, αισθητοποιώντας τους ήρωες της και δίνοντας αληθοφάνεια στους χαρακτήρες.

Το ύφος είναι προσωπικό και στρωτό, η διήγηση άνετη και παραστατική, οι φράσεις περιεκτικές και πλεγμένες τεχνικά, η δομή καλοδουλεμένη»

ΣΠΥΡΟΣ ΗΛΙΑΔΗΣ

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Τσοκτουρίδου Παρθένα: ο «Όλυμπος» της γνώσης και της προσφοράς!

Η αυτοβιογραφία της Τσοκτουρίδου Παρθένας, παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Πρόκειται για ένα πρόσωπο που υπηρέτησε και υπηρετεί την τέχνη… ανιδιοτελώς πιστός «στρατιώτης» στις επάλξεις της γνώσης!

Σημάδεψε με τον δικό της τρόπο την ιστορία της λαογραφίας, παράδειγμα προς μίμηση για όλους εμάς!

Διαβάζοντας την παρακάτω αυτοβιογραφία της ένοιωσα τόσο «μικρός»… αλλά παράλληλα και τόσο μεγάλος που έχω την τύχη να συνεργάζομαι με την κ. Τσοκτουρίδου!!!

Σπύρος Α. Ηλιάδης

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ - ΕΚΔΟΤΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ

τ. Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος

TV ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

………………………………………..